Lạm dụng thuốc kháng vi rút, kháng sinh, kháng viêm

Một bệnh nhi mắc Covid-19 phải mổ nội soi, do thủng dạ dày, liên quan đến việc tự ý dùng thuốc kháng viêm

Những ngày qua, các BV nhi đồng tiếp nhận rất đông bệnh nhi đến khám do cha mẹ nghi ngờ trẻ nhiễm Covid-19 hoặc đã có kết quả xét nghiệm nhanh tại nhà dương tính. Tuy nhiên, phần lớn các con có biểu hiện bệnh nhẹ, được bác sĩ hướng dẫn cho cha mẹ chăm sóc tại nhà.

Chính điều này khiến nhiều bà mẹ đã tự lên mạng xã hội tham khảo các hội, nhóm, mua thêm các loại thuốc kháng viêm, kháng sinh, thực phẩm chức năng, vitamin tăng cường sức đề kháng…

Nhưng theo bác sĩ Đào Trường Giang (Khoa Nhi, BV Đa khoa Xanh Pôn), việc mua tích trữ, hay sử dụng thuốc tùy tiện khi trẻ mắc Covid-19 hiện nay khá phổ biến. Thậm chí, các bà mẹ lên mạng tìm đơn thuốc, nghe ai mách gì uống nấy. Họ còn mua cả những loại thuốc "xách tay" từ nước ngoài không rõ thành phần, có thể gây ảnh hưởng tới sức khỏe của trẻ. Nhiều phụ huynh còn cho rằng, thực phẩm chức năng, thuốc bổ, thảo dược hay xông mũi, họng… hoàn toàn lành tính, sử dụng nhiều cũng không ảnh hưởng.

Tuy nhiên, bác sĩ Đào Trường Giang khẳng định, bất cứ loại thuốc nào, kể cả thuốc bổ khi đưa vào cơ thể cũng có thể gây ra tác dụng phụ. Hơn nữa, việc dùng nhiều loại cùng một lúc cũng có thể gây ra các tương tác, biến chứng rất khó kiểm soát.

Thạc sĩ, bác sĩ Lê Văn Đán, Phụ trách khoa Nội tổng hợp-BV Đa khoa Đức Giang cho rằng, sức đề kháng là nội tại trong một cơ thể. Sức đề kháng mạnh lên là do ăn uống đủ chất, ngủ đủ giấc, tập luyện thể dục, thể thao… Không thể “nhồi nhét” thuốc bổ, thực phẩm chức năng trong ngày một ngày hai mà tăng được sức đề kháng.

Do đó, người dân không nên tin theo những loại thuốc bổ, thực phẩm chức năng được quảng cáo và rao bán trên mạng, nhất là những sản phẩm không rõ nguồn gốc. Bởi, đã có những trường hợp phải nhập viện do uống quá nhiều thuốc bổ gây suy thận, suy gan, thậm chí phải lọc máu. Mới đây, một bé gái 6 tuổi mắc Covid-19 đã bị dị ứng nặng phải nhập viện, mà nguyên nhân nghi ngờ do uống thuốc tăng cường sức đề kháng "xách tay" được bán trên mạng.

Ngoài ra, “có những cha mẹ tự ý cho trẻ sử dụng thuốc kháng sinh, các loại thuốc kháng viêm có chứa Corticoid ngay sau khi phát hiện con mình mắc Covid-19. Thuốc Corticoid hiệu quả nhanh trong vấn đề này, nhưng ngược lại có nhiều tác dụng phụ, có thể dẫn tới những hậu quả lâu dài cho trẻ, như: Loãng xương, giảm sức đề kháng, yếu cơ, tim mạch…”, bác sĩ Đào Trường Giang cho biết thêm.

Đơn cử, như trường hợp, 2 bé 10 và 5 tuổi ở Hải Phòng mắc Covid-19 phải mổ cấp cứu vì thủng dạ dày. Bác sĩ nghi ngờ nguyên nhân liên quan việc gia đình tự ý cho con sử dụng thuốc kháng viêm khi dương tính SARS-CoV-2

Trước đó, BV Trẻ em Hải Phòng tiếp nhận, hội chẩn từ xa với Trung tâm Y tế huyện Tiên Lãng trường hợp bệnh nhi 10 tuổi dương tính SARS-CoV-2 bị đau bụng dữ dội vùng trên rốn kèm sốt, nôn suốt 1 ngày. Hình ảnh chụp Xquang khiến các bác sĩ nghi ngờ bệnh nhi bị thủng tạng rỗng, rất nguy hiểm. Bé được chuyển lên khoa Truyền nhiễm, BV Trẻ em Hải Phòng để điều trị. Với chẩn đoán viêm phúc mạc do thủng dạ dày, bé được phẫu thuật nội soi khâu lỗ thủng, làm sạch, dẫn lưu ổ bụng.

Cũng trong ngày, BV xử trí thêm bệnh nhi 5 tuổi vào viện với triệu chứng đau bụng dữ dội vùng trên rốn kèn nôn, được chuyển đến với chẩn đoán theo dõi tắc ruột/thủng tạng rỗng trên nền bệnh nhi mắc Covid-19. Sau mổ, 2 trẻ được tiếp tục điều trị thủng dạ dày, song song với điều trị SARS-CoV-2.

Theo ThS.BSCKI Nguyễn Minh Hải - Phó trưởng khoa Ngoại Tổng hợp thuộc BV Trẻ em Hải Phòng, một trong 3 nhóm nguyên nhân chính gây thủng dạ dày do viêm loét dạ dày – tá tràng là sử dụng thuốc chống viêm không Steroid không đúng cách. Với các ca bệnh Covid-19 trên đây, các bác sĩ nghi ngờ nguyên nhân hai bệnh nhi bị thủng dạ dày liên quan việc gia đình tự ý cho con sử dụng thuốc không đúng.

BS Nguyễn Huy Hoàng - Trung tâm Nhiệt đới Việt - Nga, thành viên nhóm bác sĩ quân y tư vấn F0 tại nhà, cho hay đại đa số F0 điều trị tại nhà khi nhắn tin, gọi điện nhờ ông tư vấn điều trị đều đề cập tới việc dùng kháng sinh, kháng viêm.

Không ít người chia sẻ với bác sĩ việc được nhân viên quầy thuốc tư vấn khuyên dùng các loại thuốc kháng sinh, chống viêm, dù người nhà, trong đó có trẻ nhỏ, mới phát hiện dương tính và chưa có triệu chứng.

BS Hoàng cho hay nhiều F0 khi liên hệ với nam bác sĩ phàn nàn tình trạng viêm họng và mong muốn dùng kháng sinh. Tuy nhiên, vị bác sĩ này đều khuyên rằng nếu đau họng, viêm họng do virus thì không dùng kháng sinh. Bởi kháng sinh không có tác dụng với virus (như SARS-CoV-2), chỉ có tác dụng khi người bệnh bị bội nhiễm vi khuẩn (viêm amiđan, viêm tiểu phế quản, viêm xoang...).

Theo BS.CK2 Đỗ Châu Việt - Trưởng khoa Hồi sức tích cực Nhiễm - Covid-19, BV Nhi đồng 2 cho biết dù số lượng trẻ mắc F0 tăng nhanh nhưng hầu hết các bé đều nhẹ. Riêng các bé phải nhập viện điều trị, phần lớn các bé có bệnh lý nền và thuộc nhóm trẻ chưa tiêm vắc-xin (dưới 12 tuổi).

Với những kinh nghiệm được tích lũy sau quá trình điều trị Covid-19, BS. Việt cho biết ở thời điểm hiện tại, khi phát hiện trẻ dương tính vì đã có phác đồ điều trị lẫn hướng xử lý.

Theo BS. Việt, cha mẹ không nên hoang mang, lo lắng khi nghi ngờ con mình nhiễm hoặc đã dương tính với SARS-CoV-2, bởi đa phần trẻ mắc bệnh nhẹ, sẽ tự khỏi sau 7-10 ngày, trừ một số trường hợp đặc biệt vì bệnh lý nền.

Ngoài ra, BS. Đỗ Châu Việt cũng lưu ý cha mẹ khi chăm sóc trẻ tại nhà, nhất là trong việc dùng thuốc, không cho trẻ dùng tùm lum, nên điều trị bệnh theo triệu chứng. Việc quan tâm, động viên, giúp trẻ có một tinh thần thoải mái, môi trường ở sạch sẽ, thoáng khí, chế độ dinh dưỡng đầy đủ cũng sẽ giúp các bé nhanh khỏi bệnh.

Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Trường Sơn cho biết, trong Quyết định số 528/QĐ-BYT về việc ban hành “Hướng dẫn chăm sóc tại nhà đối với trẻ mắc Covid-19”, Bộ Y tế đặc biệt lưu ý các phụ huynh không tự ý dùng thuốc kháng vi rút, kháng sinh, kháng viêm... cho trẻ mắc Covid-19 chăm sóc ở nhà khi chưa có chỉ định của nhân viên y tế và không xông cho trẻ em. Khi trẻ bị ho có thể dùng các thuốc giảm ho (ưu tiên các thuốc từ thảo mộc).